Biedt een faillissement aanvragen de beste kans op betaling?

Als een zelfstandige zijn financiële verplichtingen structureel niet meer kan nakomen, hangt het faillissement hem als een zwaard van Damocles boven het hoofd. Als schuldeiser is een faillissement vaak een laatste kans op betaling, maar is het ook de beste oplossing? 

Om een beter zicht te krijgen of een faillissement een betere kans geeft op betaling, is het goed om te weten wat een faillissement precies is, wie er failliet verklaard kan worden en wie een faillissement kan aanvragen.

Wat is een faillissement? 

Wanneer een schuldenaar zijn rekeningen niet meer kan betalen of bewust zijn schulden niet afbetaalt, kan een faillissement aangevraagd worden. Het gaat hier niet om een debiteur die eenmaling er niet in slaagt om een betaling te doen, maar wel om een persoon of onderneming die structureel zijn financiële verplichtingen niet meer nakomt. 

De rechtbank van koophandel kan vervolgens een collectieve beslagprocedure uitspreken die leidt tot de vereffening en verdeling van de bezittingen en vorderingen van de schuldenaar. Op die manier kunnen de schuldeisers toch nog een betaling afdwingen voor hun onbetaalde facturen.  

Wie kan failliet worden verklaard? 

Zowel personen als bedrijven kunnen failliet worden verklaard. Of je als persoon mee failliet gaat met je zaak, is afhankelijk van de aansprakelijkheid van het bedrijf. 

Voorbeelden van vennootschappen met een beperkte aansprakelijkheid zijn: 

• BV: besloten vennootschap
• NV: naamloze vennootschap 
  
• CV: coöperatieve vennootschap 

Hier ben je als persoon niet aansprakelijk voor het faillissement. Je zal dus persoonlijk niet mee failliet gaan met het bedrijf.

Bij vennootschappen met een onbeperkte aansprakelijkheid kunnen de schuldeisers ook aanspraak doen op de eigendommen van de individuele vennoten om de schuld af te betalen. 

Enkele voorbeelden van vennootschappen met onbeperkte aansprakelijkheid:

• VOF: vennootschap onder firma 
• Comm. V. : gewone commanditaire vennootschap 
  

Voor een eenmanszaak liggen de kaarten nog minder gunstig voor de schuldenaar. Zo verliest de schuldenaar in dit geval het beheer op al zijn goederen.  

Verder is een faillissement niet van toepassing voor zaakvoerders van vennootschappen (de vennootschap zelf kan wel failliet gaan), voor landbouwers en voor tuinbouwers. In deze gevallen wordt er een beroep gedaan op collectieve schuldenregeling. Sinds 2018 kunnen ook vrije beroepen failliet gaan.

Wie kan een faillissement aanvragen? 

Een faillissement kan door diverse partijen worden aangevraagd. 

Een eerste partij is de schuldenaar zelf. Zo kan het voor een onderneming soms beter zijn om het onontkomelijke niet uit te stellen en zelf door de zure appel heen te bijten. Zo hou je de schuldaflossingen nog overzichtelijk en blijft de schade beperkt.

Daarnaast kunnen schuldeisers ook het faillissement aanvragen. Hiervoor moet er echter wel sprake zijn van minimaal twee opeisbare vorderingen. Je kan dan alleen of met andere schuldeisers een faillissementsaanvraag indienen.

Verder kan het Openbaar Ministerie om redenen van openbaar belang een onderneming failliet verklaren en kan ook de rechtbank het faillissement uitspreken. 

Hoe vaak komt een faillissement voor? 

Ook al is het aantal faillissementen ieder jaar variabel, toch kunnen we in België uitgaan van een gemiddeld aantal van 5000 faillissementen per jaar. Er worden echter veel meer dan die 5000 faillissementen aangevraagd. Dat komt doordat schuldeisers een aanvraag tot faillissement vaak als laatste drukmiddel in de strijd gooien om toch nog een betaling af te dwingen. Wanneer de factuur dan uiteindelijk toch betaald wordt, zal de aanvraag ook ingetrokken worden. 

Procedure bij faillissement 

Eerst wordt er een aangifte van faillissement ingediend bij het Centraal Register Solvabiliteit. Vervolgens kan de ondernemingsrechtbank overgaan tot het uitspreken van het faillissement. De rechtbank zal dan een curator en rechter-commissaris aanstellen. De curator zal vervolgens beginnen met de resterende goederen van de onderneming te verkopen. De opbrengsten van de verkoop zullen worden gebruikt om de schuldeisers uit te betalen. 

In welke volgorde zal de curator vereffenen? 

Wanneer de onderneming failliet is verklaard door een vonnis van de ondernemingsrechtbank, zal de curator de activa van de onderneming gebruiken om de schuldeisers te betalen. Dat gebeurt niet willekeurig, maar volgens een wettelijk opgelegde volgorde.

Zo zullen eerst de bijzonder bevoorrechte schuldeisers aan bod komen. Dat zijn bijvoorbeeld hypothecaire schuldeisers en pandhoudende schuldeisers. Hun schuld wordt vereffend dankzij de verkoop van specifieke goederen waarop ze het voorrecht hebben en dus niet uit de algemene opbrengsten. 

Vervolgens zijn de algemeen bevoorrechte schuldeisers aan de beurt. Dat zijn onder andere: gerechtskosten, lonen van werknemers, schadevergoedingen waar slachtoffers recht op hebben en vorderingen van socialezekerheidsinstellingen. 

Hierna komen pas de niet-bevoorrechte schuldeisers aan bod. Je krijgt als niet-bevoorrechte schuldeiser dus geen enkele garantie voor het invorderen van je schuld. 

Vraag je een faillissement aan voor je schuldenaar?

Als schuldeiser wil je natuurlijk zo snel mogelijk een betaling zien gebeuren. Maar is een faillissement aanvragen nu wel degelijk de beste oplossing? 

Eerst en vooral is een faillissement aanvragen een erg drastische maatregel. Het is dan ook een goed idee om eerst enkele andere stappen te ondernemen vooraleer je overgaat tot het aanvragen van een faillissement.

Je hebt net namelijk kunnen lezen dat een groot gedeelte van de activa van de onderneming eerst gebruikt wordt om andere schulden te betalen. Als niet-bevoorrechte schuldeiser kom je dus niet op de eerste plaats om aanspraak te maken op een deel van activa. De kans dat je als gewone schuldeiser je schuld vereffend ziet, is dus allesbehalve gegarandeerd.  

Begin daarom eerst met herinneringen en aanmaningen te sturen naar je schuldenaar. Een goed incassobureau, zoals Schuldenaar in Nederland, kan je ook helpen met het afdwingen van een betaling zonder dat je meteen een faillissement moet aanvragen. Wanneer de schuldenaar toch niet aan zijn financiële verplichtingen kan voldoen en er ook geen beterschap in zicht is, kan een faillissement aanvragen een optie blijken. 

Denk er echter ook aan dat je door een faillissement aan te vragen misschien ook een kostbare klant kan verliezen. Ga dus goed na of je schuldenaar een verloren zaak is of niet. Een faillissement aanvragen gebruik je namelijk het beste als allerlaatste redmiddel. 

Hulp nodig met onbetaalde facturen? 

Schuldenaar in Nederland helpt je met het hele incassotraject. Van het sturen van aanmaningen tot telefoontjes en huisbezoeken: wij zorgen ervoor dat je krijgt waar je recht op hebt.